Bạn đang xem: Chủ nghĩa duy vật là gì
chủ nghĩa duy vật
hệ thống và quan điểm triết học khẳng định: thế giới là vật chất, tồn tại một cách khách quan, ở bên ngoài và độc lập với ý thức; vật chất là thứ nhất không do ai sáng tạo ra, tồn tại vĩnh viễn; ý thức, tư duy là những đặc tính của vật chất; thế giới và những tính quy luật của nó là nhận thức được. CNDV đối lập với chủ nghĩa duy tâm. Trong lịch sử triết học CNDV, thường là thế giới quan của những giai cấp và tầng lớp tiên tiến, gắn với khoa học, chống tôn giáo. Các hình thức của CNDV thay đổi cùng với sự phát triển của các khoa học và thực tiễn xã hội. Những quan điểm duy vật đầu tiên xuất hiện ở phương Đông cổ đại . Ở phương Tây, vào thế kỉ 7 – 3 tCn., các nhà triết học duy vật Thalet (Thalès), Hêraclit (Héraclite), Empêđôclet (Empédocles), Đêmôcrit (Démocrite), đã đi tìm bản nguyên vật chất đầu tiên, chung của mọi cái trong tồn tại trên thế giới. Công lao của CNDV cổ đại là đã xây dựng được giả thiết về cơ cấu nguyên tử của vật chất . Nhiều nhà duy vật cổ đại là những nhà biện chứng tự phát. Song nhìn chung, những quan điểm của các nhà duy vật cổ đại mang tính chất mộc mạc. Đến thời trung đại, ở Châu Âu, các khuynh hướng duy vật đã biểu hiện dưới hình thức chủ nghĩa duy danh. Vào thời kì Phục hưng, CNDV thường mang hình thức phiếm thần luận . CNDV được tiếp tục phát triển trong các thế kỉ 17 – 18 ở các nước Châu Âu và mang hình thức mới – CNDV máy móc siêu hình. Hình thức này của CNDV ra đời trên cơ sở của chủ nghĩa tư bản đang phát sinh và gắn liền với nó là sự phát triển của sản xuất, kĩ thuật, khoa học. Đặc biệt, CNDV các thế kỉ 17 – 18 gắn chặt với cơ học và toán học; chính điều này đã quyết định tính chất máy móc, siêu hình của nó.
Các đại biểu tiêu biểu của CNDV thế kỉ 17 – 18 là Bêcơn (F. Bacon), Hôpbơ (T. Hobbes), Lôckơ (J. Locke), Đêcac (R. Descartes), Xpinôza (B. de Spinoza), đặc biệt là các nhà duy vật Pháp thế kỉ 18: La Metơri (J. O. La Mettrie), Điđơrô (D. Diderot), Hônbach (P. H. Holbach), Henvêtiut (C. A. Helvétius). Đỉnh cao trong sự phát triển hình thức CNDV này ở phương Tây là CNDV “chủ nghĩa nhân bản” của Foiơbăc (L. Feuerbach) với tính trực quan tiêu biểu cho toàn bộ CNDV trước Mac. Ở Nga và các nước Đông Âu khác nửa cuối thế kỉ 19, triết học của các nhà dân chủ cách mạng Bêlinxki (V. G. Belinskij), Checnưsepxki (N. G. Chernyshzhevskij), Ghecxen (A. I. Gercen) đã tạo ra bước tiến trong sự phát triển của CNDV. Về nhiều mặt, họ đã vượt qua tầm nhìn chật hẹp của chủ nghĩa nhân bản và phương pháp siêu hình. Hình thức cao, phù hợp với bước phát triển mới của khoa học và thực tiễn xã hội của CNDV là CNDV biện chứng do Mac và Enghen sáng lập vào giữa thể kỉ 19 và Lênin đã phát triển. Cuộc cách mạng khoa học – kĩ thuật đang diễn ra sôi động là mảnh đất tốt cho sự phát triển hơn nữa của chủ nghĩa duy vật.
nd. Khuynh hướng triết học cho rằng vật chất có trước, tinh thần, ý thức đến sau và con người có thể nhận thức được thế giới và những quy luật của nó.
Xem thêm: Steakhouse Là Gì – Nghĩa Của Từ Steak
Xem thêm: Tickle Là Gì ? Nghĩa Của Từ Tickle Trong Tiếng Việt
chủ nghĩa duy vật
doctrine of materialismmaterialismchủ nghĩa duy vật biện chứng: dialectical materialismchủ nghĩa duy vật lịch sử: historical materialism
Chuyên mục: Định Nghĩa
